In december 2020 lanceerde ik de website Klassiekers in de klas, omdat ik vind dat de historische letterkunde onderdeel van het onderbouwcurriculum zou moeten zijn. Op deze website deel ik lesmaterialen en ervaringen met literatuuronderwijs in de onderbouw. (Lees hier meer over het waarom van dit blog). Wat heeft dit eerste jaar bloggen opgeleverd?
Cijfers
- In het afgelopen jaar schreef ik 23 berichten en deelde ik 11 lessen of lessenseries.
- Samen met Gerda & Bart Lenstra en Allard Amelink maakte ik twee literatuuranimaties die samen meer dan 1200 keer bekeken zijn.
- Het populairste bericht was het schooljaar beginnen met lievelingsboeken en leesbeleving. De bijbehorende lessenserie is meer dan 500x bekeken.
- De lessenserie Vossenjacht: De Reinaert voor jonge lezers leverde heel veel positieve reacties op via social media.
De hoogtepunten
- Reacties van leerlingen op de literatuurlessen. Leerlingen die van de Reinaertlessen genieten, leerlingen die zeggen dankzij onze klassikale boekgesprekken dichter bij de boekenwereld gekomen te zijn. Leerlingen die vragen waarom we iets lezen en die hun eigen interpretaties durven te delen. Leerlingen die naar aanleiding van een oude tekst nieuwsgierig worden naar de historische context. Hoeveel mensen konden er eigenlijk lezen in de middeleeuwen? Waarom werd juist dit verhaal bewaard? Leerlingen die na een lesje over Hebban olla vogala vragen of ze nog meer gaan leren over de oude taal.
- Reacties van mededocenten. Bijvoorbeeld het bericht van een docent die er ‘eens een klassieker in gaat gooien’ in vmbo-tl. En de vraag welke tekst en welke lessenserie dan het meest geschikt is. Ik tipte deze les van Suzan Beckers. En soms kwam er ook kritiek, bijvoorbeeld op de Marikenlessen, die een vakgenoot niet passend vond voor de doelgroep. Zulke reacties zijn ook nuttig, omdat ik daardoor gedwongen word te verwoorden waarom ik iets doe.
- Het interview in Tijdschrift Lezen door Mirjam Noorduijn.
- Samen met Theo Witte online college geven over Mariken, en alle reacties die we ontvingen.
- Meeschrijven (dit komt in mijn geval neer op schrappen en herschrijven) aan de nieuwe editie van Kern Nederlands voor de onderbouw.
- Praten met vakgenoten over het literatuuronderwijs in de onderbouw, de rol van historische letterkunde hierin, over leerdoelen, literaire competentie en motivatie. Zonder dit blog zou ik nooit zo gemakkelijk met allerlei mensen in contact gekomen zijn.
- Ontdekken dat Klassiekers in de klas op verschillende lerarenopleidingen gebruikt wordt bij vakken over historische letterkunde.
- Samen met Marie-José Klaver en andere docenten Nederlands een repliek op Daan Heerma van Voss schrijven. Heerma van Voss gaf docenten Nederlands in de Volkskrant gratis advies over het literatuuronderwijs, zonder zelf over kennis van de lespraktijk te beschikken. Wij veegden de vloer aan met zijn ongefundeerde adviezen, aldus Tzum.
Waar ben ik nu mee bezig?
Dankzij het contact met mededocenten en andere vakgenoten ben ik anders gaan kijken naar het leren lezen van literatuur in de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Ik heb nu meer oog voor de jeugdliteratuur als ingang tot de volwassen canon. Toen ik net begon was het mijn doel dat alle leerlingen ‘een keer kennismaken’ met een klassieker. Nu denk ik na over historische letterkunde als onderdeel van een doorlopende leerlijn en over de literaire competenties die bepaalde teksten veronderstellen bij leerlingen. Kortom: welke tekst lees je met je klas? Waarom juist deze tekst, met deze klas? Zodoende zijn leesontwikkeling en literaire competentie belangrijke onderwerpen geworden waar ik momenteel veel over lees. Dit zijn (helaas) geen onderwerpen die in de hbo-lerarenopleiding uitgebreid aan bod komen. Hopelijk kan ik via dit blog een lacune opvullen door te verwijzen naar bronnen hierover. Een ander lievelingsonderwerp is intertekstualiteit als didactisch middel. Lees bijvoorbeeld de blogs over intertekstueel redeneren. Daarnaast blijf ik enthousiast over het voeren van klassikale boekgesprekken en het praten over oudere teksten op basis van het model literatuurhistorisch redeneren.
Wat staat er op de planning voor 2022?
- Op 17 januari geef ik opnieuw een ‘Kerncollege’ samen met Theo Witte, over het belang van morele thema’s voor de literaire en algemene ontwikkeling van 14- en 15-jarigen. Meer info volgt via Kern Nederlands/Uitgeverij Boom.
- In de Poëzieweek (27 januari – 2 februari) verschijnt er een nieuwe animatie + lesbrief over Natuurgedichten. Verder ga ik aan de slag met;
- nieuwe lessen over ridderromans, aan de hand van het heerlijke boek Helden in harnas;
- een revisie van de blogs over Reinaert en leesbeleving met behulp van de feedback van mededocenten;
- nieuwe lessen over sprookjes en sprookjesbewerkingen voor brugklasleerlingen (samen met Marie-José Klaver);
- nieuwe lessen over historische coming-of-ageromans voor leerlingen in de derde en vierde klas (idem);
- en een betoog over het belang van historische letterkunde in de onderbouw.
Bovendien hoop ik binnen enkele maanden af te studeren, en daarmee dus heel veel tijd vrij te spelen voor het lezen, schrijven en lesgeven over literatuur. Want dat is precies wat ik het liefste doe.
Heb jij een les of lessenserie die je graag zou publiceren op Klassiekers in de klas? Laat een reactie achter onder dit bericht of via het contactformulier.
